Militaire Inlichtingendienst (MID) 1988-2002

 
Oprichting van de MID

De Minister van Defensie stelde, naar aanleiding van onder andere de Fatima affaire, in de eerste helft van 1985 een werkverband in voor een onderzoek naar de mogelijkheden van een betere coördinatie en de onderlinge samenwerking van de drie militaire inlichtingendiensten. Kort daarop zou hij het onderwerp van studie veranderen in de mogelijkheid van integratie.
Op 1 december 1987 bood Minister-president drs R.F.M. Lubbers de Eerste Kamer een overzicht aan dat inzicht verschafte in de integratie van de LAMID, de LUID en de MARID:
In september 1985 begon een interservice projectgroep onder leiding van cdr bd E. Alting Siberg aan het opstellen van een structuurschets voor één militaire inlichtingendienst. Op basis van de resultaten hiervan werd in juli 1986 een Ministerieel Besluit MID vastgesteld.
Op 1 september 1986 werd een hoofd MID aangesteld dat dit besluit nader uitwerkte. Vooruitlopend op de inwerkingtreding van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (op 1 februari 1988) werd de MID op 1 januari 1987 opgericht. De 'Sectie Inlichtingen Defensiestaf' (SIDS) werd opgeheven.
De dienst omvat een centraal gedeelte bestaande uit een Stafafdeling Inlichtingen en een Stafafdeling Veiligheid die belast zijn met beleidsvorming, coördinatie en uitvoering van interservice taken. De specifieke krijgsmachtdeel-gerichte taken op het gebied van inlichtingen en veiligheid worden uitgevoerd door de bij de krijgsmachtdelen opgerichte Afdelingen MID: MID/KL (LAMID), MID/KLU (LUID) en MID/KM (MARID).
In januari 1987 werden 11 medewerkers aan de MID toegevoegd.

In oktober 1987 was de zorg voor de industrieveiligheid met 9 medewerkers volledig geïntegreerd. Op 1 januari 1988 werd met de plaatsing van 13 medewerkers bij de MID een begin gemaakt met de integratie van de functiegebieden politiek/economische en militaire inlichtingen, strategie, coördinatie en planning en contra-inlichtingen.
Voor het uitvoeren van veiligheidsonderzoeken en de registratie van persoonsgegevens met behulp van computers werden voor 1989 29 medewerkers voorzien.
De MID zou in 1989 ongeveer 60 personen omvatten die grotendeels afkomstig zouden zijn van de LAMID, LUID en MARID.

De MID ressorteerde tot ca. 1993 als een 'Bijzondere Organisatie Eenheid' (BOE) administratief onder de Defensiestaf, vanaf die tijd  rechtstreeks onder de Secretaris-generaal van het Ministerie van Defensie en is verantwoordelijk aan de Minister van Defensie.
In totaal telde de dienst in 1992 450 medewerkers (inclusief MID/KL, MID/KLU en MID/KM).

Taak van de MID

In de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten wordt de taak als volgt omschreven:
a. het verzamelen van gegevens omtrent het potentieel en de strijdkrachten van andere mogendheden, welke nodig zijn voor een juiste opbouw en een doeltreffend gebruik van de krijgsmacht;
b. het verrichten van veiligheidsonderzoeken ter zake van de vervulling van vertrouwensfuncties, dan wel van functies in het bedrijfsleven, welke naar het oordeel van Onze terzake verantwoordelijke Ministers de mogelijkheid bieden de veiligheid of andere gewichtige belangen van de Staat te schaden;
c. het verzamelen van gegevens welke nodig zijn voor het treffen van maatregelen:
    1 ter voorkoming van activiteiten die ten doel hebben de veiligheid of paraatheid van de krijgsmacht te schaden;
    2 ter beveiliging van gegevens betreffende de krijgsmacht waarvan de geheimhouding is geboden;
    3 ter bevordering van een juist verloop van mobilisatie en concentratie der strijdkrachten.

Liaison met de NAVO

De MID verstrekt actief inlichtingen aan de 'Intelligence Division' van SHAPE omdat SHAPE zelf geen dienst heeft voor de vergaring van inlichtingen. Op dit niveau worden de inlichtingen, vergaard en geëvalueerd door de deelnemende landen, samengebracht en ingepast in een internationaal beeld.
Op hoger niveau bestaat de 'Intelligence Division' van de NAVO. Deze divisie staat onder leiding van een der zes adjunct-directeuren van de 'International Military Staff .Bij deze divisie kunnen Nederlandse militairen worden gedetacheerd. De divisie houdt het 'Military Committee', de Raad en het 'Defence Planning Committee' op de hoogte van de geschatte directe of indirecte militaire dreiging voor de NAVO en coördineert de produktie en verspreiding van inlichtingen waarover de NAVO overeenstemming heeft bereikt. De 'Intelligence Division' is onderverdeeld in een 'Basic Branch' en een 'Warning Branch'. Op deze wijze kan de MID beschikken over anders niet toegankelijke informatie.

De Militaire Inlichtingen Dienst bracht elke maand zogenaamde maandberichten uit. Nadat de naam van de dienst als gevolg van de wetswijziging in 2002 werd gewijzigd in MIVD, werden de maandberichten verder uitgegeven door de Afdeling Inlichtingen en Veiligheid van de Directie Operatiën van de Koninklijke Landmacht. Defensie heeft enkele stukken (deels) openbaar gemaakt, een groot aantal stukken zijn ze kwijt.

Wekelijks bracht de MID aan de departementsleiding Inlichtingen-Bulletins uit, rapportages van internationale militair-politieke hoogtepunten.
Over het jaar 1997 heeft de MIVD deze deels openbaar gemaakt. Ook hier is de dienst weer een aantal stukken kwijt.

1997

Ten behoeve van bijeenkomsten van het Comité Verenigde Inlichtingendiensten Nederland (CVIN) stelde de MID rapportages op over ontwikkelingen die voor Nederland van belang waren. Een aantal van deze rapportages is openbaar gemaakt, ook hier geldt weer dat een groot deel kwijt is. Over de jaren 1995 tot en met 1999 kunnen ze geen enkel document meer vinden.

• rapportages t.b.v. CVIN 1988
• rapportages t.b.v. CVIN 1989
• rapportages t.b.v. CVIN 1990
• rapportages t.b.v. CVIN 1991
• rapportages t.b.v. CVIN 1992
• rapportages t.b.v. CVIN 1993
• rapportages t.b.v. CVIN 1994

Handboek bedrijfsprocessen MID, 2001

Onderzoek 'Het Koerdische vraagstuk in het Midden-Oosten: Machtsbelangen in de bergen van het Midden-Oosten' van stagiair Arco van den Ham (student Internationale Betrekkingen Universiteit Utrecht) bij de MID, 1999.

(onder meer gebaseerd op: Kluiters, F.A.C.: De Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten, 1993)

Terug